Сыбайлас жемқорлық – мемлекет пен қоғамның дамуына, оның әлеуметтік, экономикалық және саяси тұрақтылығына үлкен қауіп төндіретін құбылыс. Ол тек мемлекет аппаратының ішкі мәселесі ғана емес, бүкіл қоғамды қамтитын күрделі мәселе. Жемқорлықтың нәтижесінде көптеген адамдардың құқығы бұзылады, мемлекеттік ресурстар тиімді пайдаланылмайды, қоғамда әділдік пен сенім жоғалады.
Сыбайлас жемқорлықтың себептері
Сыбайлас жемқорлықтың пайда болуына бірнеше факторлар ықпал етеді. Олардың ішінде ең бастысы – экономикалық қиындықтар, заңдардың әлсіздігі, мемлекеттік қызметкерлердің жауапсыздығы және қоғамда моральдық құндылықтардың төмендеуі. Қоғамда әділдік пен тәртіптің сақталмауы да жемқорлықтың өршуіне себеп болуы мүмкін.
Сыбайлас жемқорлықтың салдарыСыбайлас жемқорлық қоғамға бірнеше жағымсыз әсерін тигізеді. Біріншіден, ол ел экономикасының дамуына кері әсер етеді, себебі заңсыз әрекеттер мемлекеттік қаржының ысырабын тудырып, тиімді жобалар жүзеге аспайды. Екіншіден, бұл азаматтардың құқықтарының бұзылуына алып келеді, себебі жемқорлық арқылы шешілетін мәселелер көбінесе заңсыз және әділетсіз болады. Үшіншіден, қоғамда сенім мен әділдікке деген көзқарас төмендейді, ал бұл өз кезегінде қоғамда тұрақсыздықтың артуына әкеледі.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – мемлекеттің ең басты міндеттерінің бірі. Бұл үшін көптеген халықаралық ұйымдар мен мемлекеттер түрлі шаралар қабылдауда. Қазақстанда да сыбайлас жемқорлықпен күрес ерекше маңызға ие, бұл бағытта Үкімет көптеген бағдарламалар мен бастамалар жүзеге асырып келеді. Атап айтқанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі құрылды, заңдар қатаңдатылып, мемлекеттік қызметкерлердің жауапкершілігі артты.
Алайда, бұл күрестің тиімді болуы үшін қоғамның әрбір мүшесі өз міндетін сезінуі керек. Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін тек мемлекеттік мекемелердің жұмысы ғана емес, әр азаматтың белсенділігі қажет. Әсіресе, жастарға этикалық және моральдық тұрғыдан сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы түсінік беру өте маңызды.
ҚорытындыСыбайлас жемқорлық қоғамға бірнеше жағымсыз әсерін тигізеді. Біріншіден, ол ел экономикасының дамуына кері әсер етеді, себебі заңсыз әрекеттер мемлекеттік қаржының ысырабын тудырып, тиімді жобалар жүзеге аспайды. Екіншіден, бұл азаматтардың құқықтарының бұзылуына алып келеді, себебі жемқорлық арқылы шешілетін мәселелер көбінесе заңсыз және әділетсіз болады. Үшіншіден, қоғамда сенім мен әділдікке деген көзқарас төмендейді, ал бұл өз кезегінде қоғамда тұрақсыздықтың артуына әкеледі.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес – мемлекеттің ең басты міндеттерінің бірі. Бұл үшін көптеген халықаралық ұйымдар мен мемлекеттер түрлі шаралар қабылдауда. Қазақстанда да сыбайлас жемқорлықпен күрес ерекше маңызға ие, бұл бағытта Үкімет көптеген бағдарламалар мен бастамалар жүзеге асырып келеді. Атап айтқанда, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі құрылды, заңдар қатаңдатылып, мемлекеттік қызметкерлердің жауапкершілігі артты.
Алайда, бұл күрестің тиімді болуы үшін қоғамның әрбір мүшесі өз міндетін сезінуі керек. Сыбайлас жемқорлықтың алдын алу үшін тек мемлекеттік мекемелердің жұмысы ғана емес, әр азаматтың белсенділігі қажет. Әсіресе, жастарға этикалық және моральдық тұрғыдан сыбайлас жемқорлықтың зияны туралы түсінік беру өте маңызды.
Қорытындылай келе Сыбайлас жемқорлықпен күресу – қоғамның әрбір мүшесіне байланысты. Бұл мәселе тек мемлекеттік институттармен ғана шешілмейді, сондай-ақ әрбір азаматтың белсенділігі мен жауапкершілігін талап етеді. Қоғамдық тәртіпті, әділдікті сақтау, сыбайлас жемқорлықты жою үшін мемлекетке үлкен күш салу керек. Тек осылайша біз әділ әрі тұрақты қоғам қалыптастыра аламыз.
Тұрсынбаев Олжас Тұрсынбайұлы
Қызылорда қаласы Төтенше жағдайлар басқармасының бас маманы азаматтық қорғау капитаны