Елімізде сайлауға қоғамдық мониторинг жүргізу мақсатында «Аманат» азаматтық алаңы құ­рыл­ды. Бұл әділ, ашық сайлау­ға мүдделі Қазақстан азамат­та­рының тәуелсіз ерікті бірлес­тігі. Алдағы Президент сай­лауының ашық әрі әділ өтуіне мүдделі кез келген ел азаматы осы ұйымға тіркеліп, бақылау­шы міндетін атқара алады. Өткен сәрсенбіде Қызылорда қаласындағы Достық үйінде осы алаңды құрушы белсенді топ өз мақсат-міндеттерін ортаға салып, баяндап берді.

«Аманат» азаматтық алаңының бірінші отырысы 22 сәуірде Нұр-Сұлтан қаласында өтті. Осы кезде­суде «Аманат» азаматтық тұғырнама­сын құру туралы бастама көтеріліп,  алдағы сайлауға қоғам қалай мони­торинг жүргізе алатындай ұсыныстар жинау жарияланды. Қоғамдық штаб құрылды. Бүгінгі күні мүдделі азамат­тар мен сарапшылардан 250-ден астам ұсыныс келіп түскен. Сарапшы­лар олардың ішінен ең өзекті деген бесеуін іріктеп алып, негізгі бағыт­тарды әзірледі.

Кездесуге аудандық штабтың басшылары қатысты. Әр ауданда штаб құрылып, мобильдік капитандар жұмыс істейді.

Сайлау үшін қажетті жағдай жасаудың 5 негізгі бағытын қамтитын тұжырымдама әзірленген. Сайлау бойынша мониторинг жұмыстарын жүргізетін «Аманат» азаматтық алаңы платформасы туралы Жандос  Тұсма­ғамбетов 5 бағытты толықтай айтып берді. Оның айтуынша, «Аманаттың» бірінші бағыты – сайлауды өткізуге дайындық. Бұл бағыт дайындық кезеңінің қоғамдық мониторингін білдіреді. Екінші бағыты – сайлаушы­лардың өз құқықтары жайлы хабар­дар болуы. Сайлаушылардың құқық­тық процедуралары, сайлау кезеңдері мен мерзімдері, кандидатты қолдау, оның бағдарламасы туралы ақпарат­ты алу және тағы басқа мәселелер бар. Бұдан бөлек, сарапшылар сайлау­шылардың құқықтары бұзылса, ол туралы қайда және қалай хабарлауға болатынын түсіндіреді. Онлайн заң­гер­лік кеңес беру қызметі де болады. Үшінші бағыт – адалдық. Қазақстан­ның барлық өңірлерінде, әрбір сайлау учаскесінде тәуелсіз бақылау желісін құру жоспарланған. Ал төртінші бағыт – ашықтық. Соның аясында тәуелсіз диалог платформалары мен пікірталас алаңдарын құру жоспарланып отыр. Осы шараларға сарапшылар кеңінен тартылады. Ал бесінші бағытқа сәй­кес, қоғам мен мемлекет арасындағы тең ынтымақтастықты құру жоспар­лан­ған.

Еліміздің барлық өңірлерінде же­дел жұмыс істеу үшін «Аманат» аза­маттық алаңының өкілдері анықтал­ды. Барлық бағыттар бойынша халық­аралық ұйымдармен, жергілікті жер­дегі сайлау комиссияларымен, жоғары сотпен, жергілікті атқарушы органдар­мен, бас прокуратурамен, кандиттар­дың сайлау алдындағы штабымен, бұқаралық ақпарат құралдарымен, ғылыми-сараптамалық қоғамдастық және азаматтық сектор өкілдерімен  ынтымақтастық орнатылады.

Сайлау науқаны бойынша мони­торинг жұмыстарын жүргізетін «Аманат» азаматтық алаңы  бойынша Қызылорда облысы бойынша  штаб жетекшісі Анар Изден ҚР президенті сайлауына мониторинг жүргізетін платформа институты Қа­зақ­станда бірінші рет енгізіліп отыр­ғанын атап өтті. Оның айтуынша, осы жолы Президент сайлауында 2 млн-нан астам жастар ең бірінші рет сайлау құқығын пайдаланады.

Сайлау науқаны бойынша жүргізе­тін «Аманат» азаматтық алаңы   бай­қаушылардың жұмысы туралы  «Қызыл­орда облысы Азамат­тық Альянсы» Қауымдастығының  төр­ағасы, штаб мүшесі  Жандос Базар­тай мәлімдеді:

— Елімізде үлкен саяси науқан  туын­дап отыр. Бұл мемлекет үшін тари­хи сәт. Бүкіл халық сайлаудың ашық, ережеге сай өткенін талап етіп отыр.  Азаматтық алаң бірнеше күн бұрын құрылды. Осы бастаманы үкіметтік емес ұйымдар қолға алды. Аталмыш  алаң Қызылорда облысын­да да құрылып отыр. Бұл «Аманат» алаңына кез-келген үкіметтік емес ұйым мүшесі қатысып, сол сайлаудың өтуіне бақылаушы болуға мүмкіндігі бар. Облыс бойынша 366 сайлау учаскесіне  400 бақылаушы  жұмыс жа­сайды деп жоспарланып отыр, -деді.

Спикердің айтуынша, 30 мобиль­дік капитан үшін Қызылорда қала­сында 10 мамыр күні бір күндік оқыту курсы өтеді.

А. ОМАШ